เรียนรู้ Total Station ใน 5 ขั้นตอน: จากตั้งกล้องถึงอ่านค่าพื้นฐาน

สำหรับมือใหม่ที่กำลังก้าวเข้าสู่โลกของการสำรวจและงานก่อสร้าง กล้อง Total Station อาจดูเป็นเครื่องมือที่ซับซ้อน แต่จริงๆ แล้วมันคือเพื่อนคู่ใจที่ช่วยให้งานของคุณแม่นยำและรวดเร็วขึ้น ในบทความนี้จะพาไปเรียนรู้การใช้งาน Total Station ใน 5 ขั้นตอนง่ายๆ ตั้งแต่การเตรียมกล้องไปจนถึงการอ่านค่าพื้นฐาน พร้อมให้คุณเริ่มต้นสำรวจได้อย่างมั่นใจ

ขั้นตอนที่ 1 : ตั้งขาตั้งและติดตั้งกล้อง (Setup: Leveling & Centering)

ขั้นตอนนี้คือหัวใจสำคัญของการสำรวจด้วย Total Station  เพราะถ้ากล้องไม่นิ่งและไม่ตรงจุด ค่าที่ได้ก็จะคลาดเคลื่อน

1. ตั้งขาตั้งกล้อง (Tripod):
   • กางขาตั้งออกให้มั่นคง โดยให้แผ่นฐานของขาตั้ง (Head Plate) อยู่ในแนวระนาบคร่าวๆ และอยู่เหนือจุดที่คุณต้องการตั้งกล้อง (หมุดอ้างอิง)
   • ความสูงของขาตั้งควรอยู่ในระดับที่เหมาะสมกับการมองเห็นของคุณ เพื่อความสะดวกในการทำงาน
2. ติดตั้งกล้อง Total Station:
   • นำกล้อง Total Station มาวางบนแผ่นฐานของขาตั้ง และหมุนสกรูยึดให้แน่นพอประมาณ (อย่าเพิ่งแน่นจนเกินไป)
3. ตั้งศูนย์กล้อง (Centering):
   • มองผ่าน **Optical Plumb** (เลนส์เล็กๆ ที่อยู่ด้านล่างกล้อง) หรือดูจากเลเซอร์ดิ่ง (ถ้ากล้องมี) เพื่อให้จุดเลเซอร์หรือเส้นเล็งอยู่ตรงกลางของหมุดอ้างอิงบนพื้นพอดี
   • ปรับตำแหน่งขาตั้งกล้องทีละขา ค่อยๆ ขยับจนกระทั่งจุดเลเซอร์ตรงกับหมุด จากนั้นปักปลายขาตั้งลงดินให้มั่นคง
4. ปรับระดับกล้อง (Leveling):
   • ใช้ ลูกน้ำวงกลม (Circular Bubble Level) ที่อยู่บนฐานกล้อง โดยหมุนขาตั้งกล้องไปให้ลูกน้ำอยู่กึ่งกลางระหว่างฟุตสกรู 2 ตัว
   • หมุนฟุตสกรู 2 ตัวนั้นเข้าหากันหรือออกจากกันพร้อมๆ กัน เพื่อให้ลูกน้ำเคลื่อนที่เข้าสู่ศูนย์กลาง
   • จากนั้น หมุนกล้อง 90 องศา แล้วใช้ฟุตสกรูตัวที่ 3 หมุนปรับลูกน้ำให้เข้าสู่ศูนย์กลางอีกครั้ง
   • สุดท้าย ตรวจสอบอีกครั้งโดยหมุนกล้อง 360 องศา ลูกน้ำควรจะอยู่ตรงกลางตลอดเวลา เพื่อให้แน่ใจว่ากล้องอยู่ในแนวระนาบที่สมบูรณ์

ขั้นตอนที่ 2 : เปิดเครื่องและตั้งค่าเริ่มต้น

เมื่อกล้องตั้งตรงและได้ระดับแล้ว ก็ถึงเวลาเปิดเครื่องและเตรียมพร้อมใช้งาน

1. เปิดเครื่อง: กดปุ่ม Power บนตัวเครื่อง (ตำแหน่งอาจแตกต่างกันไปตามแต่ละยี่ห้อและรุ่น)
2. ตรวจสอบ Compensator: กล้อง Total Station จะมีระบบปรับระดับอัตโนมัติที่เรียกว่า Compensator เมื่อเปิดเครื่อง กล้องจะปรับตัวเอง หากมีข้อความแจ้งเตือนเกี่ยวกับการปรับระดับ ให้ตรวจสอบว่าคุณปรับระดับกล้องด้วยลูกน้ำวงกลมได้ดีพอแล้ว
3. ตั้งค่าเบื้องต้น (ถ้าจำเป็น): กล้องบางรุ่นอาจขอให้ตั้งค่าพื้นฐาน เช่น วันที่/เวลา, หรือโหมดการวัด (เช่น การวัดแบบมีปริซึม/ไม่มีปริซึม) หากไม่แน่ใจ ให้กดปุ่ม "Measure" หรือ "ESC" เพื่อไปยังหน้าจอหลักก่อน

ขั้นตอนที่ 3 : เล็งเป้าหมายและปรับโฟกัส

ขั้นตอนนี้คือการ "มอง" ไปยังจุดที่คุณต้องการวัด

1. ปรับโฟกัสเส้นใยแก้วนำแสง (Crosshairs):
   • หมุนวงแหวนปรับโฟกัสเส้นใย (อยู่ใกล้กับช่องมองภาพ) จนกระทั่งเห็นเส้นใยแก้วนำแสง (เส้นกากบาท) ในกล้องโทรทรรศน์คมชัดที่สุด
2. เล็งเป้าหมาย:
   • มองผ่านกล้องเล็งหยาบ (Optical Sight) ที่อยู่ด้านบนของกล้อง เพื่อจัดแนวกล้องให้หันไปยังเป้าหมายที่คุณต้องการวัด (เช่น เป้าปริซึมที่อยู่บน