ข้อควรระวังในการใช้กล้อง Total Station โหมด Reflectorless บนพื้นผิวสะท้อนต่ำ

การใช้งานกล้อง Total Station ในโหมด Reflectorless (ไม่ใช้เป้าสะท้อน) มีความสะดวกสบาย แต่ก็มีข้อจำกัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อใช้กับพื้นผิวที่มีการสะท้อนต่ำ เช่น แผ่นไม้, ผนังปูน หรือพื้นผิวด้าน (matte surface) ซึ่งอาจทำให้ค่าที่ได้เกิดความคลาดเคลื่อนอย่างมีนัยสำคัญ เรามาดูกันว่าอะไรคือสาเหตุหลัก ๆ ที่ทำให้เกิดความคลาดเคลื่อนนี้

1. การสะท้อนกลับของพื้นผิวต่ำ (Low Reflectivity)

ในโหมด Reflectorless กล้องจะยิงลำแสงเลเซอร์ออกไปและวัดเวลาที่แสงสะท้อนกลับมายังตัวรับสัญญาณของกล้อง หากพื้นผิวที่วัดดูดซับแสงได้มากและมีการสะท้อนกลับน้อย เช่น พื้นผิวคอนกรีตหรือไม้ที่ไม่เคลือบผิว จะทำให้แสงเลเซอร์ที่สะท้อนกลับมามีความเข้มไม่เพียงพอต่อการตรวจจับที่แม่นยำ ซึ่งอาจนำไปสู่การจับสัญญาณที่ผิดพลาดหรือไม่สามารถระบุตำแหน่งการสะท้อนที่แท้จริงได้

2. ค่าระยะที่อ่านได้ผิดพลาด (Range Error)

ความผิดพลาดในการวัดระยะมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นเมื่อ:

• ระยะการยิงไกล: โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเกิน 30-50 เมตร แสงเลเซอร์จะอ่อนกำลังลง
• มุมยิงเฉียงกับพื้นผิว: การยิงในมุมเฉียงจะทำให้ลำแสงกระจายตัวออกไปมาก ส่งผลให้ระบบรับค่าการสะท้อนจากตำแหน่งที่ ไม่ใช่ จุดเป้าหมายที่แท้จริง ทำให้ค่าระยะที่อ่านได้มักจะ ไกลกว่าความเป็นจริง

3. การกระเจิงของแสง (Beam Scattering)

บนพื้นผิวที่มีความหยาบหรือมีรูพรุน เช่น ปูนฉาบหรือไม้ที่ไม่ได้ผ่านการเคลือบ แสงเลเซอร์จะไม่สะท้อนกลับมาโดยตรงแบบสมบูรณ์ (Specular Reflection) แต่จะเกิดการกระจายตัวออกไปในหลายทิศทาง (Diffuse Reflection) ทำให้ระบบวัดค่ากลางของกลุ่มแสงที่สะท้อนกลับมา ซึ่งอาจไม่ใช่จุดที่เราต้องการวัดจริง ๆ ส่งผลให้เกิดความคลาดเคลื่อนในการอ่านค่า

4. ความไวของเซนเซอร์รับสัญญาณ (Sensor Sensitivity)

กล้อง Total Station บางรุ่นอาจมีเซนเซอร์รับสัญญาณที่มีความไวต่ำ ซึ่งเมื่อใช้ในโหมด Reflectorless บนวัสดุที่มีการสะท้อนต่ำ อาจทำให้ไม่สามารถรับแสงที่สะท้อนกลับมาได้เพียงพอ ส่งผลให้ไม่สามารถวัดค่าได้เลย หรือได้ค่าที่คลาดเคลื่อนไปจากความเป็นจริง