กล้องสำรวจกับการวางผังโครงการก่อสร้าง: ทำอย่างไรให้ตรงแบบ ️

ในโลกของการก่อสร้าง การออกแบบที่สวยงามและแข็งแกร่งบนกระดาษจะไม่สามารถเกิดขึ้นได้จริงหากขาดขั้นตอนสำคัญที่สุด นั่นคือ การวางผัง (Layout) หรือการลงหมุด (Staking Out) ซึ่งเป็นการนำข้อมูลพิกัดจากแบบแปลนมาถ่ายทอดลงบนพื้นที่จริง และเครื่องมือที่ขาดไม่ได้ในภารกิจนี้คือ กล้องสำรวจ (Surveying Instruments) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กล้อง Total Station และ GNSS/GPS Receiver บทความนี้จะเจาะลึกถึงวิธีการใช้กล้องสำรวจในการวางผังโครงการก่อสร้างให้แม่นยำและตรงตามแบบที่วิศวกรและสถาปนิกได้ออกแบบไว้ทุกประการ

ขั้นตอนที่ 1: สร้างจุดควบคุมอ้างอิง (Control Points)

ก่อนที่จะลงมือวางผังส่วนใดๆ ของโครงการ สิ่งแรกที่ต้องทำคือการสร้าง "จุดควบคุม (Control Points)" ซึ่งทำหน้าที่เป็นหมุดหลักฐานอ้างอิงที่มีพิกัดแม่นยำสูง (X, Y, Z) ครอบคลุมทั่วพื้นที่โครงการ

• วัตถุประสงค์: จุดควบคุมเหล่านี้เป็นเสมือนโครงข่ายอ้างอิงที่จะใช้ในการตั้งกล้องและวางผังงานก่อสร้างทั้งหมด เพื่อให้แน่ใจว่าทุกส่วนของโครงการมีตำแหน่งที่สอดคล้องและถูกต้อง
• กล้องที่ใช้: ช่างสำรวจจะใช้ GNSS RTK/PPK Receiver ในการกำหนดพิกัดจุดควบคุมหลักที่แม่นยำในระบบพิกัดสากล (เช่น UTM) จากนั้นใช้ กล้อง Total Station ในการรังวัดขยายและสร้างจุดควบคุมย่อยเพิ่มเติมในบริเวณที่จำเป็น
• สิ่งที่ต้องทำ: หมุดควบคุมควรถูกปักในตำแหน่งที่มั่นคง แข็งแรง และไม่ถูกรบกวนจากการก่อสร้าง เพื่อให้สามารถใช้งานเป็นจุดอ้างอิงได้ตลอดอายุโครงการ

ขั้นตอนที่ 2: วางผังโครงสร้างหลัก (Main Structure Layout)

เมื่อมีจุดควบคุมอ้างอิงแล้ว ก็สามารถเริ่มต้นการวางผังโครงสร้างหลักได้ เช่น ตำแหน่งฐานรากอาคาร, เสา, แนวผนัง, หรือแนวศูนย์กลางของถนน

• วัตถุประสงค์: การวางผังในขั้นตอนนี้คือการกำหนดตำแหน่งของโครงสร้างหลักที่สำคัญ เพื่อให้ทีมงานก่อสร้างสามารถดำเนินการขุดเจาะหรือเทฐานรากได้
• กล้องที่ใช้: กล้อง Total Station คือเครื่องมือหลักในขั้นตอนนี้
• สิ่งที่ต้องทำ:
  1. ป้อนข้อมูลพิกัด: ช่างสำรวจจะป้อนค่าพิกัด (X, Y) จากแบบแปลนของจุดที่ต้องการลงใน Total Station
  2. กำหนดทิศทาง: ใช้จุดควบคุมที่สร้างไว้ในขั้นตอนแรกเป็นจุดอ้างอิง เพื่อให้กล้องทราบทิศทางที่ถูกต้อง
  3. นำทางผู้ถือปริซึม: กล้องจะแสดงค่าระยะทางและทิศทางไปยังพิกัดที่ต้องการ ช่างสำรวจจะนำทางผู้ถือปริซึมให้เดินไปยังจุดที่ถูกต้องจนค่าที่อ่านได้ตรงกับค่าในแบบ
  4. ปักหมุด: เมื่อถึงตำแหน่งที่ต้องการแล้ว จะทำการปักหมุดหรือทำเครื่องหมายบนพื้นดินเพื่อระบุตำแหน่งของฐานราก เสา หรือโครงสร้างอื่นๆ ที่ต้องก่อสร้างต่อไป

ขั้นตอนที่ 3: การควบคุมระดับ (Elevation Control)

การวางผังที่ถูกต้องไม่ได้มีเพียงแค่ตำแหน่งในแนวราบ (X, Y) แต่ยังรวมถึงระดับความสูง (Z) ที่แม่นยำด้วย

• วัตถุประสงค์: เพื่อให้โครงสร้างแต่ละส่วนมีความสูงตามที่กำหนด เช่น ระดับพื้นดินที่ต้องปรับ, ระดับของฐานราก, ระดับความสูงของคาน, และระดับของพื้น
• กล้องที่ใช้:
  • กล้อง Total Station: สามารถวัดระดับความสูงได้ในคราวเดียวกับการวัดตำแหน่งในแนวราบ ทำให้ประหยัดเวลาและเพิ่มความแม่นยำ
  • กล้องระดับ (Auto Level หรือ Digital Level): ใช้สำหรับงานที่ต้องการควบคุมระดับในระยะใกล้ถึงปานกลางได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ
• สิ่งที่ต้องทำ:
  1. หาค่า HI: ตั้งกล้องแล้วหาค่า HI (Height of Instrument) โดยการรังวัดจากหมุดอ้างอิงที่มีระดับความสูงที่แน่นอน
  2. คำนวณค่าไม้สต๊าฟ: คำนวณค่าที่ต้องการอ่านจากไม้สต๊าฟในแต่ละจุดก่อสร้าง เพื่อให้ได้ระดับความสูงที่ถูกต้องตามแบบแปลน
  3. ตรวจสอบระดับ: เล็งกล้องไปยังไม้สต๊าฟที่ตั้งอยู่บนจุดที่กำลังก่อสร้าง และตรวจสอบว่าค่าที่อ่านได้ตรงกับค่าที่คำนวณไว้หรือไม่

เคล็ดลับสู่ความแม่นยำในงานวางผัง

• ใช้จุดอ้างอิงให้ถูก: ควรตรวจสอบและสอบเทียบจุดอ้างอิงอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีการเคลื่อนตัว
• ความเชี่ยวชาญของช่างสำรวจ: การทำงานกับกล้องสำรวจต้องอาศัยทักษะและความเข้าใจในหลักการ การฝึกอบรมและการทำงานอย่างมีประสบการณ์จึงเป็นสิ่งสำคัญ
• การสอบเทียบกล้อง (Calibration): กล้องสำรวจทุกชนิดควรได้รับการสอบเทียบจากศูนย์บริการที่ได้มาตรฐานเป็นประจำทุกปี เพื่อคงประสิทธิภาพและความแม่นยำสูงสุด
• ตรวจสอบซ้ำ: ควรมีการตรวจสอบการวางผังซ้ำโดยใช้จุดอ้างอิงอื่น เพื่อยืนยันว่าการทำงานถูกต้องและไม่มีข้อผิดพลาด

สรุป

กล้องสำรวจคือเครื่องมือที่เปลี่ยนจาก "แบบในฝัน" ให้กลายเป็น "โครงสร้างที่จับต้องได้" บนพื้นที่จริง การวางผังที่ถูกต้องและแม่นยำด้วยกล้อง Total Station และกล้องระดับไม่เพียงช่วยให้งานก่อสร้างเป็นไปตามแบบแผนเท่านั้น แต่ยังช่วยป้องกันข้อผิดพลาดที่อาจนำไปสู่การแก้ไขงานที่สิ้นเปลืองทั้งเวลาและงบประมาณ การให้ความสำคัญกับงานสำรวจและวางผังตั้งแต่เริ่มต้น จึงเป็นรากฐานที่มั่นคงและแข็งแกร่งสำหรับโครงการก่อสร้างทุกประเภท ‍️