1) ค่าละเอียด (least count) กับความแม่นยำจริง
- 1″ และ 5″ คือความละเอียดการอ่านมุมของระบบอ่านค่า
- ความแม่นยำเชิงมุมจริงให้ดูจากสเปก Angular accuracy / มาตรฐานภาคสนาม (เช่น ISO 17123-3) ของผู้ผลิต
- โดยทั่วไป กล้อง 1″ มักให้ความแม่นยำระดับ ~1–2″ ส่วนกล้อง 5″ มัก ~5–10″ (ขึ้นกับรุ่น)
2) ผลกระทบเชิงระยะจากความคลาดของมุม
ความคลาดด้านข้างโดยประมาณ: δ ≈ D · \u03B8rad, โดย 1″ ≈ 1/206,265 เรเดียน
| ระยะเล็ง (m) | มุมผิด 1″ → คลาด (mm) | มุมผิด 5″ → คลาด (mm) |
|---|
| 50 | 0.242 | 1.212 |
| 100 | 0.485 | 2.424 |
| 150 | 0.727 | 3.636 |
| 200 | 0.970 | 4.848 |
หมายเหตุ: ใช้เทียบสเกลผลกระทบทั้งแนวราบและแนวดิ่งเมื่อแนวเล็งเกือบขนานพื้น
3) งานไหนเลือก 1″ และงานไหนเลือก 5″
เหมาะกับกล้อง 1″ (ละเอียดกว่า)
- งานควบคุมที่ต้องการความคลาดระดับมิลลิเมตรที่ระยะ 50–200 ม. (alignment โครงเหล็ก/สะพาน/ราง, ตั้งเครื่องจักร, monitoring)
- เครือข่ายควบคุมมุม/ทิศ, resection ระยะไกล, งานที่ต้องวัดซ้ำหลายช็อตแล้วเฉลี่ย
เหมาะกับกล้อง 5″ (งานทั่วไป)
- งานก่อสร้างอาคาร–ถนนทั่วไป วางผัง สำรวจภูมิประเทศ ที่ยอมรับความคลาดราว ±3–5 มม. ที่ระยะ 50–100 ม.
- หน้างานที่ข้อจำกัดหลักมาจากสภาพแวดล้อม (ลม/มิราจ/พื้นสั่น) มากกว่าความละเอียดของเครื่อง
4) เทียบกับความคลาดการวัดระยะ (EDM)
EDM ทั่วไป: สเปกโดยประมาณ ±(2 มม. + 2 ppm × ระยะ) → ที่ 100 ม. คลาดระยะ ~±2.2 มม.
- ใช้กล้อง 5″: คลาดมุมด้านข้าง ~2.4 มม. (ใกล้เคียง EDM)
- ใช้กล้อง 1″: ~0.5 มม. (เล็กกว่า EDM มาก เหมาะเมื่อมุมเป็นตัวชี้ขาดความแม่นยำ)
สรุป: ถ้างานชี้ขาดด้วยทิศ/มุม → เลือก 1″; ถ้างานจำกัดด้วย EDM/สิ่งแวดล้อมอยู่แล้ว → 5″ เพียงพอ
5) ต้นทุน เวลา และความเสถียร
- กล้อง 1″: ราคาสูงกว่า ไวต่อการตั้งศูนย์/ระดับ ต้องขาตั้งและ tribrach ที่นิ่ง มักต้องเก็บ Face I/II หลายรอบ ใช้เวลามากขึ้นแต่ได้วงมุมคุณภาพสูง
- กล้อง 5″: เร็ว คล่องตัว ต้นทุนต่ำ เหมาะกับทีมก่อสร้างทั่วไป
6) เช็กลิสต์ตัดสินใจเร็ว
- เกณฑ์งาน ≤ ±1 มม. ที่ 100 ม. → เลือก 1″ และเข้มงวดขั้นตอน (Centering/Level, Back-sight 0–180°, Face I/II)
- เกณฑ์งานราว ±3–5 มม. ที่ 100 ม. → เลือก 5″ โดยคุมลม/มิราจ/พื้นสั่นให้ดี
- ระยะเล็งยิ่งไกล ความต่าง 1″ vs 5″ ยิ่งชัด (ค่าคลาดเชิงเส้นโตตามระยะ)
7) ข้อควรคุมคุณภาพ (ไม่ว่าคุณใช้รุ่นใด)
- ทำ Double Centering (Face I/II) และตรวจ Back-sight 0–180° ทุกวงมุมสำคัญ
- ตัด parallax ให้หมด: โฟกัสตา → โฟกัสเป้า → ยืนยันเส้นใยและภาพไม่เลื่อนสัมพันธ์กัน
- เลี่ยงเล็งผ่านพื้นร้อน/ลมแรง ใช้ร่มบังหรือยกแนวเล็งให้สูงเพื่อลด mirage
- ตรวจ misclosure ของวงมุม/ทราเวิร์ส หากเกินเกณฑ์ให้วัดซ้ำทันที
ยินดีให้คำปรึกษาแนะนำ กล้องระดับ กล้องวัดมุม กล้องประมวลผลรวม และบริการหลังการขาย : บริษัท พี นัมเบอร์วัน อินสตรูเม้นท์ จำกัด
