กล้องวัดมุม (Theodolite) คืออะไร และใช้อย่างไรให้งานเป๊ะ
กล้องวัดมุม (Theodolite) เป็นเครื่องมือสำรวจพื้นฐานที่สำคัญในงานก่อสร้างและวิศวกรรมโยธา แม้ในปัจจุบันจะมี Total Station เข้ามาแทนที่ในหลาย ๆ ส่วน แต่วิธีการใช้งานกล้องวัดมุมยังคงเป็นความรู้พื้นฐานที่ช่างทุกคนควรมี เนื่องจากใช้งานง่าย ราคาไม่แพง และให้ความแม่นยำสูงหากใช้ได้อย่างถูกวิธี
กล้องวัดมุมใช้สำหรับทำอะไร?
- วัดมุมราบ (Horizontal Angle): ใช้สำหรับงานวางแนวอาคาร, ถนน, หรือกำหนดมุมฉาก 90°
- วัดมุมดิ่ง (Vertical Angle): ใช้สำหรับตรวจสอบความเอียงของเสา หรือคำนวณความลาดชันของพื้นที่
- ควบคุมแนวโครงสร้าง: ตรวจสอบให้เสา, ผนัง, หรือโครงสร้างแนวตั้งและแนวนอนตรงตามแบบ
- วางผังอาคาร (Layout): ใช้เพื่อกำหนดตำแหน่งและวางหมุดตามแบบลงบนพื้นที่ก่อสร้างจริง
- งานตรวจสอบ (Checking): ตรวจสอบงานที่สร้างเสร็จแล้ว เช่น เสาเอียง, แนวผนัง หรือแนวท่อ
วิธีใช้งานให้แม่นยำ
- ตั้งกล้องตรงหมุดอ้างอิง: ใช้ลูกดิ่งหรือเลเซอร์พลัมเมตปรับให้กล้องอยู่ตรงตำแหน่งที่ต้องการวัดอย่างแม่นยำ
- ปรับฟองกล้อง: ปรับลูกน้ำฟองกลมให้ตรงก่อน แล้วจึงปรับฟองยาวให้ตรงศูนย์ เพื่อให้แกนกล้องอยู่ในแนวราบที่ถูกต้อง
- เล็งเป้าอ้างอิง: เล็งกล้องไปยังจุดเริ่มต้น เช่น หมุด หรือแนวเส้นฐาน แล้วกดเซ็ตมุมให้เป็น 0° (Set Zero)
- หมุนกล้องไปยังเป้าหมาย: หมุนกล้องเพื่อหามุมที่ต้องการ (เช่น 90°)
- ตรวจสอบซ้ำ (Face I Face II): หมุนกล้อง 180° เพื่อเล็งเป้าหมายอีกครั้ง และตรวจสอบว่าค่าที่อ่านได้ใกล้เคียงกับครั้งแรกหรือไม่ หากค่าเฉลี่ยทั้งสองหน้าใกล้เคียงกัน แสดงว่าการวัดนั้นถูกต้องและแม่นยำ
เคล็ดลับสำหรับช่างหน้างาน
- หลีกเลี่ยงการวัดช่วงแดดร้อนจัด: ความร้อนจากพื้นผิวอาจทำให้ภาพของเป้าหมายสั่นไหว (Heat Shimmer) ส่งผลให้การเล็งและวัดค่าคลาดเคลื่อนได้
- บันทึกค่าและเฉลี่ย: สำหรับงานที่มีความสำคัญ ควรบันทึกค่ามุมทั้งขาไปและขากลับ แล้วนำมาหาค่าเฉลี่ยเพื่อความน่าเชื่อถือที่มากขึ้น
- หมั่นตรวจสอบ Calibration: ควรนำกล้องไปสอบเทียบตามรอบที่กำหนด (Calibration) เพื่อให้แน่ใจว่าเครื่องมือทำงานได้อย่างแม่นยำอยู่เสมอ
สรุป: การใช้กล้องวัดมุมอย่างถูกต้องจะช่วยให้งานสำรวจของคุณออกมาแม่นยำและเป็นไปตามแบบที่กำหนด ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของงานก่อสร้างทุกประเภท
