การใช้กล้องระดับควบคุมงานวางท่อระบายน้ำฝนในเขตเมือง

การใช้กล้องระดับควบคุมงานวางท่อระบายน้ำฝนในเขตเมือง

งานวางท่อระบายน้ำฝนในเขตเมืองเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญยิ่ง ซึ่งต้องอาศัยความแม่นยำในการควบคุม ระดับความลาดเอียง (Slope) ของท่อ เพื่อให้น้ำสามารถไหลระบายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่เกิดการอุดตัน หรือน้ำท่วมขัง กล้องระดับ (Auto Level) เป็นเครื่องมือหลักและง่ายที่สุดที่ใช้ในการควบคุมงานนี้

1. ความสำคัญของการควบคุมระดับความลาดเอียง (Slope Control)

ท่อระบายน้ำจะทำงานได้ดีต้องอาศัยแรงโน้มถ่วงในการพาน้ำจากจุดที่สูงกว่าไปยังจุดที่ต่ำกว่า การออกแบบจึงมีการกำหนด ความลาดเอียงขั้นต่ำ ไว้เสมอ (เช่น $1:100$ หรือ $1:200$)

• ถ้าลาดเอียงน้อยเกินไป: น้ำจะไหลช้า ตะกอนจะสะสมและอุดตันได้ง่าย
• ถ้าลาดเอียงมากเกินไป: น้ำอาจไหลเร็วจนเกิดการกัดเซาะ (Erosion) หรือน้ำอาจพุ่งออกมาจากบ่อพัก (Manhole) ได้

กล้องระดับจึงถูกใช้เพื่อตรวจสอบว่าท้องท่อ (Invert Level) มีความลาดเอียงคงที่ตามที่ออกแบบไว้ตลอดแนวท่อ .

2. ขั้นตอนการควบคุมงานวางท่อด้วยกล้องระดับ

การควบคุมระดับท่อระบายน้ำทำได้โดยการอ้างอิงจาก จุดอ้างอิงหลัก (Benchmark, BM) และคำนวณหาค่าความสูงของท้องท่อที่ถูกต้อง (Design Invert Level) ณ ตำแหน่งนั้น ๆ

2.1 กำหนดค่าระดับอ้างอิง (Target Height)

1. หาค่าระดับสายกล้อง (Height of Instrument, HI):

   $$HI = Z_{BM} + \text{BS}$$

   ($Z_{BM}$ คือค่าระดับของจุดอ้างอิง, BS คือค่าที่อ่านได้จากไม้สต๊าฟเมื่อเล็งไปที่จุดอ้างอิง)

2. คำนวณค่าระดับท้องท่อที่ต้องการ ($Z_{Target}$):

   ($Z_{Target}$ คือค่าระดับที่ออกแบบไว้ของท้องท่อ ณ จุดนั้น)

3. คำนวณค่าที่อ่านจากไม้สต๊าฟที่ถูกต้อง (Target Reading):

   $$\text{Target Reading} = HI - Z_{Target}$$

   (ค่านี้คือค่าที่ช่างควบคุมจะต้องอ่านได้จากไม้สต๊าฟเมื่อวัดที่ท้องท่อ)

2.2 การควบคุมในพื้นที่จริง

1. ตั้งกล้องระดับ: ตั้งกล้องให้อยู่ในตำแหน่งที่สามารถมองเห็นจุดอ้างอิงและตำแหน่งที่จะวางท่อได้หลายจุด
2. ตรวจสอบระดับท้องท่อ: วางไม้สต๊าฟลงบนตำแหน่งท้องท่อที่กำลังจะวาง (หรือวางบนแท่นอ้างอิงชั่วคราวเหนือท้องท่อ)
3. อ่านค่า: อ่านค่าจากกล้องระดับ หากค่าที่อ่านได้ ตรงกับ Target Reading แสดงว่าท้องท่ออยู่ในระดับที่ถูกต้อง
4. ปรับแก้: หากค่าที่อ่านได้ น้อยกว่า Target Reading แสดงว่าท่ออยู่ต่ำเกินไป ต้องยกขึ้น หาก มากกว่า Target Reading แสดงว่าท่ออยู่สูงเกินไป ต้องขุดลง .

3. การควบคุมแนวเส้น (Alignment)

แม้กล้องระดับจะควบคุมระดับ ($Z$) เป็นหลัก แต่การควบคุมแนวเส้น ($X, Y$) ของท่อก็มีความสำคัญควบคู่กันไป ในเขตเมืองมักใช้ เชือกนำแนว หรือ กล้อง Total Station ในการกำหนดแนวท่อบนพื้นผิว ก่อนที่จะใช้กล้องระดับควบคุมความสูงในแนวดิ่ง

สรุป

กล้องระดับเป็นเครื่องมือที่ไม่ซับซ้อนแต่มีประสิทธิภาพสูงในการควบคุมงานวางท่อระบายน้ำฝนในเขตเมือง การใช้หลักการคำนวณ $\text{HI}$ และ $\text{Target Reading}$ อย่างถูกต้อง จะช่วยให้ท่อระบายน้ำมีความลาดเอียงตามที่ออกแบบไว้ ทำให้ระบบระบายน้ำของเมืองทำงานได้อย่างเต็มที่และลดปัญหาน้ำท่วมขังได้อย่างยั่งยืน