วัตถุประสงค์

• ยืนยันระดับท็อปของแบบหล่อให้ตรงค่าที่ระบุในแบบ
• ตรวจค่าความลาดตามทิศทางระบายน้ำที่กำหนด
• ตรวจความต่อเนื่องของระดับระหว่างพื้นที่เชื่อมต่อ เช่น ห้อง ระเบียง ธรณี
• ตรวจระดับของชิ้นส่วนฝังและอุปกรณ์ยึดก่อนเท

อุปกรณ์

• กล้องระดับ (Auto Level หรือ Digital Level) พร้อมขาตั้ง
• ไม้สต๊าฟ หรือไม้สต๊าฟบาร์โค้ด (สำหรับกล้องดิจิตอล)
• หมุดอ้างอิงระดับ (BM/TBM) ที่ทราบค่าระดับแน่นอน
• อุปกรณ์ช่วยปรับแบบหล่อ เช่น เวดจ์ ลูกยาง สกรูปรับ
• แบบฟอร์มบันทึกผลหรือเครื่องบันทึกข้อมูลภาคสนาม

หลักการคำนวณแบบ H.I. (Height of Instrument)

1. ตั้งกล้องและปรับฟองให้อยู่ศูนย์
2. อ่าน Backsight (BS) ที่ BM แล้วคำนวณ H.I. = RL(BM) + BS
3. อ่าน Foresight (FS) ที่จุดตรวจบนแบบหล่อ
4. คำนวณ RL(จุด) = H.I. FS
5. เทียบกับ RL ออกแบบ ส่วนต่างคือค่าที่ต้องปรับยกหรือกดแบบหล่อ

สำหรับพื้นมีความลาด ควรเตรียม RL ออกแบบรายจุดไว้ล่วงหน้าตามระยะและทิศทางความลาด

ขั้นตอนการตรวจในสนาม

การเตรียมงาน

• ตรวจยืนยันค่า BM/TBM และตั้งจุดอ้างอิงชั่วคราวใกล้พื้นที่งาน
• ตรวจความแข็งแรงของแบบหล่อและจุดรองรับ ไม่ให้ยุบหรือสั่นเมื่อทำงาน

การอ่านและคำนวณ

1. ตั้งกล้องในตำแหน่งที่เห็นจุดสำคัญครบ: มุมทั้งสี่ กลางแผง จุดรับน้ำ
2. คำนวณ H.I. จาก BM
3. อ่าน FS ที่หัวสกรูหรือสันแบบของแต่ละจุด
4. คำนวณ RL จริงและเปรียบเทียบกับ RL ออกแบบ
5. ปรับแบบหล่อตามส่วนต่าง แล้วอ่านซ้ำเพื่อยืนยัน

การตรวจความลาด

เลือกสองจุดตามทิศทางไหล คำนวณความต่างระดับที่ต้องการ (เช่น ความลาด 1% ระยะ 5 ม. ต้องต่าง 50 มม.) อ่านค่าและเปรียบเทียบ หากไม่ถึงตามแบบ ให้ปรับยกหรือกดตามทิศทางไหล แล้วตรวจซ้ำ

การตรวจชิ้นส่วนฝัง

ตรวจระดับของ Anchor bolts, Plates, Sleeves, Conduits ให้สอดคล้องกับระดับท็อปคอนกรีตหลังงานตกแต่ง และเผื่อความหนาฉาบหรือวัสดุปิดผิวตามจริง

จุดตรวจขั้นต่ำต่อพื้นที่

• มุมทั้งสี่ของแผงแบบ
• จุดกลางแผงทุกระยะประมาณ 34 เมตร
• จุดเปลี่ยนระดับ รอยต่อ ช่องเปิดประตูและระเบียง
• จุดเริ่มและปลายทางลาด รวมถึงจุดรับน้ำ

การบันทึกและการปล่อยงาน

• บันทึกค่าจุดตรวจทุกจุด: BS/FS, H.I., RL จริง, RL ออกแบบ, ส่วนต่าง, ชื่อผู้ตรวจและเวลา
• ถ่ายภาพประกอบจุดสำคัญและการปรับแก้
• ตรวจซ้ำครบชุดก่อนอนุมัติให้เท โดยเฉพาะบริเวณไกลจากตำแหน่งตั้งกล้องหรือจุดรับน้ำ

ข้อผิดพลาดที่พบได้บ่อยและแนวทางป้องกัน

1. ใช้ BM ที่ไม่ได้ตรวจยืนยัน ตรวจ BM ทุกวันและตั้ง TBM ใกล้พื้นที่ทำงาน
2. ไม้สต๊าฟไม่ตั้งฉาก ให้ผู้ช่วยเช็กฟองสต๊าฟก่อนอ่านทุกครั้ง
3. ตั้งกล้องบนพื้นอ่อนหรือสั่น เปลี่ยนตำแหน่งหรือรองแผ่นไม้เพิ่มความมั่นคง
4. ลืมชดเชยความลาด เตรียม RL ออกแบบรายจุดตามทิศทางไหลไว้ล่วงหน้า
5. ปรับแบบแล้วไม่ตรวจซ้ำ ทุกครั้งที่ปรับต้องอ่านซ้ำยืนยันผล
6. จำนวนจุดตรวจน้อยเกินไป เพิ่มจุดตรวจในพื้นที่กว้างหรือคาดว่าจะแอ่น
7. ไม่เผื่อชั้นผิว ยืนยันระดับหลังงานเสร็จตามระบบพื้นจริง

ข้อแนะนำด้านความแม่นยำ

• ใช้กล้องดิจิตอลร่วมกับสต๊าฟบาร์โค้ดเพื่อลดการอ่านผิดและบันทึกอัตโนมัติ
• หลีกเลี่ยงการตรวจในช่วงอุณหภูมิสูงหรือมีไอร้อน เพื่อให้ภาพนิ่ง
• ตรวจความเที่ยงของกล้องเป็นระยะด้วยการทดสอบแบบสองขา (Two-peg test)
• กรณีพื้นที่ใหญ่ แบ่งโซนและตั้ง TBM ภายในแต่ละโซนเพื่อลดการสะสมของความคลาดเคลื่อน

สรุป

การใช้กล้องระดับตรวจสอบความสูงของแบบหล่อคอนกรีตก่อนเทจริงเป็นกระบวนการสำคัญที่ช่วยยืนยันระดับและความลาดให้ตรงแบบ ลดงานแก้ไข และลดความเสี่ยงปัญหาการใช้งานภายหลัง เมื่อปฏิบัติตามลำดับขั้น ตรวจซ้ำ และบันทึกอย่างเป็นระบบ จะช่วยยกระดับคุณภาพงานคอนกรีตให้ตรงตามมาตรฐานวิศวกรรมตั้งแต่ครั้งแรกที่เท