การใช้กล้องวัดมุมตรวจความเอียงของเสาส่งสัญญาณ

เสาส่งสัญญาณหรือเสาสื่อสาร โดยเฉพาะเสาที่มีความสูงระดับ 50100 เมตรขึ้นไป จำเป็นต้องมีความ ตรง อยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัย ทั้งในมุมของโครงสร้างและประสิทธิภาพการส่งสัญญาณ หากเสาเอียงมากเกินไปอาจส่งผลต่ออายุการใช้งาน ความปลอดภัย และอาจผิดสเปกของผู้ออกแบบได้

หนึ่งในเครื่องมือสำคัญสำหรับการตรวจสอบความตรงและความเอียงของเสา คือ กล้องวัดมุม เช่น

• กล้องธีโอโดไลท์ (Theodolite)
• กล้องโททัลสเตชัน (Total Station)

ซึ่งทั้งสองชนิดสามารถนำมาใช้ วัดความเอียงของเสา ได้ โดยอาศัยหลักการวัดมุมและระยะ แล้วนำไปคำนวณต่อ

หลักการพื้นฐาน: มุม + ระยะ = ค่าความเอียงของเสา

กล้องวัดมุมจะไม่ได้บอกเราตรง ๆ ว่า เสาเอียงกี่องศา แต่จะให้ข้อมูลหลัก ๆ ดังนี้

• มุมดิ่ง (Vertical angle) ระหว่างแนวเล็งกับแนวราบ
• มุมราบ (Horizontal angle) สำหรับกำหนดทิศทาง
• ระยะ จากกล้องไปยังจุดที่เล็ง (ในกรณีของ Total Station ที่วัดระยะได้ในตัว)

จากข้อมูลเหล่านี้ เราสามารถคำนวณได้ว่า

• จุดยอดเสา เยื้องออก จากฐานเสาในแนวราบเท่าไหร่
• เมื่อเทียบระยะเยื้องกับความสูงของเสา ก็จะได้ มุมเอียง หรือ อัตราส่วนความเอียง ของเสา เช่น เอียง 5 ซม. ที่ความสูง 30 ม. หรือเอียง 10 ซม. ที่ 100 ม. เป็นต้น

การวัดด้วยกล้องโททัลสเตชัน (Total Station)

Total Station เป็นกล้องสำรวจที่รวมความสามารถของกล้องวัดมุม และเครื่องวัดระยะ (EDM) ไว้ในเครื่องเดียว เหมาะอย่างยิ่งกับการตรวจความเอียงของเสาสูง เช่น เสาส่งสัญญาณ 100 เมตร

ขั้นตอนการทำงานโดยสรุป

1. กำหนดจุดอ้างอิงที่ฐานเสา
   ทำเครื่องหมาย จุดกึ่งกลางเสา ที่พื้นบริเวณฐาน อาจใช้ลูกดิ่งแขวนจากโครงเสาลงมายังพื้นเพื่อให้ตำแหน่งแม่นยำ
2. ตั้งกล้อง Total Station ห่างจากเสา
   ตั้งกล้องให้ห่างจากเสาในระยะที่เล็งได้ชัด เช่น 3080 เมตร ปรับระดับกล้อง ตั้งศูนย์ และกำหนดระบบพิกัดให้เรียบร้อย
3. กำหนดจุดบนเสาที่จะวัด
   ติดเป้า (Prism) หรือใช้จุดเด่นบนเสา เช่น น็อต โครงข้อเสริม หรือจุดโครงสร้างที่ชัดเจน เลือกวัดหลายระดับ เช่น ที่ความสูง 20, 40, 60, 80 และ 100 เมตร
4. วัดพิกัดของแต่ละจุด
   กล้องจะให้ค่าพิกัด X, Y, Z ของฐานเสาและจุดบนเสาทั้งหมด หากเสาตรงดี พิกัด X,Y ของทุกจุดจะเรียงกันแทบจะซ้อนทับกัน แต่หากเสาเอียง จะเห็นว่ายิ่งสูง พิกัด X,Y ยิ่ง เยื้อง ออกจากจุดฐาน
5. คำนวณความเอียง
   หาระยะเยื้องในแนวราบ (ระหว่างฐานกับยอดเสา) แล้วเทียบกับความสูง เช่น เยื้อง 0.10 ม. ที่ความสูง 100 ม. สามารถแปลงเป็นมุมเอียง หรือบอกเป็นสัดส่วน 1:1000, 1:2000 ตามมาตรฐานที่ต้องการ

การวัดด้วยกล้องธีโอโดไลท์ (Theodolite) + เครื่องวัดระยะ

หากเป็น กล้องวัดมุมล้วน ๆ อย่างธีโอโดไลท์ ที่ไม่มีฟังก์ชันวัดระยะในตัว ก็ยังสามารถตรวจความเอียงของเสาได้ แต่ต้องใช้เครื่องมือช่วย เช่น

• เทปวัดระยะ (Steel tape)
• เครื่องวัดระยะอิเล็กทรอนิกส์ (EDM) แยกต่างหาก

แนวทางการใช้งาน

1. วัด ระยะราบ จากกล้องไปฐานเสาด้วยเทปหรือ EDM
2. ใช้กล้องธีโอโดไลท์อ่านมุมดิ่งเมื่อตั้งเล็งฐานเสา และเล็งยอดเสา
3. ใช้ตรีโกณมิติ คำนวณความสูงของจุดที่เล็ง หรือคำนวณระยะเยื้องในแนวราบ
4. หากวัดจุดหลายระดับบนเสา ก็สามารถวิเคราะห์แนวแกนของเสาได้ใกล้เคียงกับการใช้ Total Station

ความแตกต่างและข้อควรเลือกใช้

กล้อง Total Station

• สะดวก รวดเร็ว ให้ค่าพิกัด X, Y, Z ครบในตัว
• แม่นยำสูง เหมาะกับเสาสูง 100 ม. และงานที่ต้องการรายงานอย่างเป็นทางการ
• เหมาะกับทีมงานสำรวจหรือวิศวกรที่ทำงานภาคสนามเป็นประจำ

กล้องธีโอโดไลท์ (Theodolite)

• ใช้ได้ แต่ต้องมีเครื่องวัดระยะและการคำนวณช่วย
• เหมาะกับงานที่มีอุปกรณ์จำกัด แต่ผู้ใช้งานต้องมีพื้นฐานคณิตศาสตร์/ตรีโกณมิติ

สรุป: กล้องวัดมุม วัดความเอียงของเสาได้

คำตอบคือ กล้องวัดมุมสามารถใช้วัดความเอียงของเสาได้ โดยเฉพาะถ้าใช้กล้อง Total Station จะทำงานได้สะดวกและแม่นยำมากที่สุด

สำหรับเสาส่งสัญญาณสูงประมาณ 100 เมตร ที่ต้องการตรวจความตรงอย่างจริงจัง และอาจต้องมีรายงานรับรอง แนะนำให้ใช้

• กล้อง Total Station ความละเอียดประมาณ 15
• และให้ ช่างสำรวจหรือวิศวกรสำรวจ เป็นผู้ดำเนินการวัดและประมวลผล

เพื่อให้ได้ค่าความเอียงของเสาที่เชื่อถือได้ ทั้งในเชิงโครงสร้างและเอกสารทางวิศวกรรม