ทำไมวัดแนวเดียวกัน แต่วัดกลับแล้วไม่เท่าเดิม?

การวัดแนวเดียวกันซ้ำแล้วได้ค่าไม่เท่ากันเป็นเรื่องปกติที่ช่างสำรวจพบเจอเสมอ สาเหตุหลักมาจากข้อผิดพลาดทั้งจากตัวกล้อง ผู้ใช้งาน และสภาพแวดล้อม การวัดแบบสองหน้า (Face I / Face II) จึงเป็นมาตรฐานที่ใช้เพื่อแก้ไขปัญหาเหล่านี้

หลักการวัดสองหน้า (Face I / Face II)

การวัดสองหน้าเป็นการวัดค่ามุมในทิศทางปกติ (Face I) จากนั้นจะหมุนกล้อง 180° เพื่อวัดซ้ำในทิศทางตรงกันข้าม (Face II) วัตถุประสงค์หลักคือการหาค่าเฉลี่ย ซึ่งจะช่วยลดข้อผิดพลาดที่เกิดจากตัวเครื่องมือ (Instrumental Error) ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สาเหตุของความคลาดเคลื่อน

ความแตกต่างของค่าที่วัดได้เกิดจากหลายปัจจัย:

• ความคลาดเคลื่อนจากเครื่องมือ: เกิดจากความไม่สมบูรณ์ของกล้องเอง เช่น แกนกล้องไม่ตั้งฉาก หรือกล้องไม่ได้สอบเทียบ ทำให้การวัดในแต่ละหน้ามีค่าต่างกันเล็กน้อย
• ข้อผิดพลาดจากผู้ใช้งาน: เช่น การเล็งเป้าไม่แม่นยำ, การอ่านค่าที่ผิดพลาด, หรือการตั้งขาตั้งกล้องที่ไม่มั่นคง
• สภาพแวดล้อม: ปัจจัยภายนอก เช่น ความร้อนที่ทำให้ภาพสั่นไหว (Heat Shimmer) หรือลมแรงที่ทำให้กล้องหรือเป้าหมายสั่นคลอน ก็สามารถส่งผลต่อความแม่นยำของการวัดได้

วิธีแก้ไขและลดความคลาดเคลื่อน

สามารถแก้ไขปัญหาความคลาดเคลื่อนนี้ได้โดย:

• ใช้ค่าเฉลี่ย: การนำค่าที่ได้จาก Face I และ Face II มาหาค่าเฉลี่ย จะได้ค่าที่เชื่อถือได้และแม่นยำกว่าการใช้ค่าใดค่าหนึ่งเพียงอย่างเดียว
• สอบเทียบกล้อง: ควรส่งกล้องไปสอบเทียบ (Calibration) อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะก่อนเริ่มงานที่ต้องการความละเอียดสูง
• ตั้งกล้องให้มั่นคง: ใช้ขาตั้งที่แข็งแรงและตรวจสอบให้มั่นใจว่ากล้องได้ระดับดีแล้ว
• เล็งเป้าอย่างระมัดระวัง: ใช้เวลาในการเล็งและโฟกัสให้ชัดเจนเพื่อลดข้อผิดพลาดจาก Parallax
• เลือกช่วงเวลาที่เหมาะสม: หลีกเลี่ยงการวัดในช่วงที่อากาศร้อนจัด เนื่องจากจะทำให้ภาพสั่นไหวได้

กล่าวโดยสรุป การที่ค่าจากการวัดสองหน้าไม่เท่ากันเป็นเรื่องปกติ แต่ความต่างควรอยู่ในระดับที่ยอมรับได้ตามมาตรฐานของกล้อง หากความแตกต่างมีมากเกินไป อาจเป็นสัญญาณว่ากล้องมีความผิดปกติและควรได้รับการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญ