กล้องระดับ (Level Instrument) ถูกออกแบบมาเพื่อวัด ค่าระดับความสูงต่ำ เป็นหลัก แต่กล้องระดับส่วนใหญ่มาพร้อมกับ จานองศาราบ (Horizontal Circle) และสกรูปรับละเอียดแนวราบ ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้เพื่อกำหนดทิศทางและตรวจวัดมุมเบื้องต้นได้ในภาคสนาม อย่างไรก็ตาม การใช้งานนี้มีข้อจำกัดด้านความแม่นยำสูง และเหมาะสำหรับงานที่ไม่ต้องการความละเอียดของมุมระดับวินาทีเท่านั้น

1. การประยุกต์ใช้จานองศาในงานเบื้องต้น

จานองศาในกล้องระดับเป็นเครื่องมือที่ช่วยเพิ่มความสะดวกในงานที่ไม่เป็นทางการหรืองานที่ไม่ยอมรับความคลาดเคลื่อนเกินระดับเซนติเมตรในระยะทางสั้น:

*หากต้องการความแม่นยำสูง ควรใช้กล้องวัดมุม (Theodolite) หรือ Total Station แทน

2. ขั้นตอนการใช้งานจานองศาภาคสนาม (Step-by-Step)

1. ตั้งกล้องและปรับระดับ: ตั้งขาตั้งให้มั่นคงและปรับลูกน้ำฟองกลม/ฟองยาวให้อยู่ศูนย์กลางอย่างแม่นยำ
2. ตั้งแนวอ้างอิง (Set Reference): เล็งกล้องไปยังเป้าหมายอ้างอิง (Backsight) ตั้งค่าศูนย์อ่านของจานองศาให้เป็น0องศา (หากรุ่นนั้นสามารถทำได้) หรือจดค่าองศาที่อ่านได้ ณ ตำแหน่งนั้นไว้เป็นค่าเริ่มต้น
3. กำหนดมุมที่ต้องการ: คลายสกรูล็อกแนวราบ หมุนกล้องไปยังค่ามุมที่ต้องการ (เช่น 90องศา เพื่อทำมุมฉาก) และใช้ สกรูปรับละเอียด (Tangent Screw) ไล่ให้ตรงตำแหน่งองศามากที่สุด
4. ทำเครื่องหมายแนว: เล็งกากบาทกลางไปยังจุดที่จะปักแนว แล้วทำเครื่องหมายหน้างาน
5. การตรวจมุมฉากเบื้องต้น: ยืนยันความถูกต้องด้วยวิธีการทางเรขาคณิต (เช่น วิธี 3-4-5 เมตร)

3. ขีดจำกัดที่ต้องทราบ: ความคลาดเคลื่อนเชิงมุมสู่ระยะทาง

ความละเอียดของจานองศาในกล้องระดับมักหยาบ (ส่วนใหญ่แบ่งเป็น 1องศา หรือ 5องศา ซึ่งขาดความสามารถในการวัดมุมละเอียดระดับวินาทีเหมือนกล้อง Total Station ความคลาดเคลื่อนเชิงมุมเพียงเล็กน้อยจะถูกขยายเป็นความคลาดเคลื่อนในระยะทางด้านข้าง (Perpendicular Offset) อย่างรวดเร็ว

4. ข้อแนะนำเมื่อ ต้อง เปลี่ยนไปใช้ Theodolite/Total Station

ควรเปลี่ยนไปใช้กล้องวัดมุมหรือ Total Station ทันที เมื่องานมีความต้องการควบคุมมุมและแนวที่เข้มงวด:

• ต้องการความคลาดเคลื่อนด้านข้าง น้อยกว่า 10 20 มม. ในระยะ 10 - 30 ม.
• ต้องมีการวัดหรือควบคุมมุมอย่างเป็นทางการตามแบบแปลนวิศวกรรม (ผังอาคาร, แนวถนนหลัก, โครงสร้างเหล็ก)
• ต้องทำมุมเฉพาะค่า  ที่ไม่สามารถกำหนดได้อย่างชัดเจนด้วยจานองศาที่หยาบ