กล้องวัดมุม (Theodolite) เหมาะสำหรับงานประเภทใดบ้าง
กล้องวัดมุม (Theodolite) คือเครื่องมือสำรวจที่ได้รับการออกแบบมาเพื่อการวัด มุมราบ (Horizontal Angle) และ มุมดิ่ง (Vertical Angle) อย่างแม่นยำสูง โดดเด่นด้วยความทนทาน ใช้งานง่าย และมีต้นทุนการดูแลรักษาต่ำ กล้องวัดมุมจึงเหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับงานที่ต้องการ ควบคุมทิศทาง แนว หรือมุม โดยที่ความต้องการในการวัดระยะทางด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ (EDM) ยังไม่สูงเท่าการใช้งาน Total Station
1. งานก่อสร้างและการวางผังควบคุม (Setting-out and Control)
กล้องวัดมุมเป็นเครื่องมือหลักในการถ่ายทอดแนวและมุมจากแบบสู่พื้นที่จริง ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญในงานก่อสร้าง:
- การวางผังและกำหนดแนว: ใช้ในการกำหนดแนวหลัก แนวอาคาร แนวรั้ว โดยการตั้งมุม $90^\circ$ (วางฉาก) และหมุนมุมเฉพาะค่าตามที่ระบุในแบบ
- การควบคุมโครงสร้าง: ใช้ดึงแนวและควบคุมทิศทางของแกนเสา โครงเหล็ก หรือโครงหลังคาในแนวราบ รวมถึงการตรวจสอบความตั้งฉากเบื้องต้นขององค์ประกอบโครงสร้าง
- งานสาธารณูปโภค: ใช้ในการวางแนวศูนย์กลางและแนวแตกแขนงของถนนหรือท่อระบายน้ำ โดยอาศัยการกำหนด มุมเบี่ยง (Deflection Angle)
2. งานตรวจสอบแนว (Alignment and Squareness Check)
กล้องวัดมุมมีความรวดเร็วและแม่นยำในการตรวจสอบความตรงและความตั้งฉากของวัตถุที่มีแนวยาว:
- ตรวจสอบความตั้งฉาก: ใช้ในการเช็กความตรงและความตั้งฉาก (Squareness) ของผนัง ขอบคาน หรือหน้าฐานเครื่องจักร ก่อนการติดตั้งหรือเทคอนกรีต
- ควบคุมแนวยาว: เหมาะสำหรับการตรวจสอบแนวศูนย์กลางของรางรถไฟ แนวท่อส่งน้ำ หรือสายพานลำเลียง โดยอาศัยมุมราบที่ถูกอ้างอิงไว้อย่างมั่นคง
3. งานสำรวจและรังวัดเบื้องต้น
สำหรับงานสำรวจที่ไม่ต้องการพิกัด $X-Y-Z$ หรือการวัดระยะที่ละเอียดซับซ้อน กล้องวัดมุมเป็นทางเลือกที่คุ้มค่า:
- การเดินโครงข่ายมุม (Angle-only Traverse): เหมาะสำหรับงานสำรวจแบบคร่าว ๆ หรือการสร้างโครงข่ายควบคุมที่เน้นความแม่นยำของมุมเป็นหลัก
- กำหนดทิศอ้างอิง: ใช้สำหรับการตั้งค่า แบ็กไซต์ (Backsight) และ ฟอร์ไซต์ (Foresight) เพื่อสร้างทิศทางเริ่มต้นที่แม่นยำสำหรับงานรังวัดต่อเนื่อง
4. สรุปประเภทงานที่เหมาะสมที่สุด (Quick Reference)
| ประเภทงานที่ทำได้ดีด้วย Theodolite | จุดเด่นของกล้องวัดมุม | ข้อควรระวัง/เคล็ดลับ |
|---|
| วางผังอาคาร/แนวฉาก | วัดมุมราบและฉากได้อย่างแม่นยำด้วยสกรูปรับละเอียด | ควรใช้ Face I/II และตรวจสอบซ้ำด้วยวิธีทางคณิตศาสตร์ (เช่น 3-4-5) |
| ดึงแนวเสา/ผนัง | ตรวจสอบความตรงและความตั้งฉากในแนวราบได้รวดเร็ว | มุมที่ได้มีความละเอียดสูงกว่ากล้องระดับทั่วไป |
| แตกแนวถนน/ท่อ | ตั้งมุมเบี่ยง (Deflection Angle) เพื่อควบคุมทิศทางได้อย่างคงที่ | ต้องตั้งแบ็กไซต์ที่มั่นคงเพื่อคุมทิศทางอ้างอิง |
| งานที่ไม่ต้องวัดระยะ | เหมาะอย่างยิ่งสำหรับงานที่เน้นทิศทางและมุมเป็นหลัก | หากต้องการวัดระยะต้องใช้ร่วมกับเทปวัดคุณภาพดี |
5. ข้อควรพิจารณาในการเลือกใช้เครื่องมืออื่นแทน
ผู้ปฏิบัติงานควรพิจารณาเปลี่ยนไปใช้เครื่องมืออื่น หากงานมีความต้องการเฉพาะทางดังต่อไปนี้:
- **ต้องวัดระยะ/พิกัด X-Y-Z และบันทึกดิจิทัล:** ควรใช้ **Total Station**
- **ต้องควบคุมค่าระดับ (RL) / ความลาดเอียง:** ควรใช้ **กล้องระดับ (Automatic/Digital Level)**
- **ต้องการรังวัดพิกัดระยะไกลในพื้นที่กว้าง:** ควรใช้ **GNSS RTK**
เคล็ดลับเพื่อความแม่นยำสูงสุดในการใช้งาน:- ทำการตรวจสอบความผิดพลาดของเส้นเล็ง (Collimation Check) และใช้การวัด **Face I/II (วัดสองหน้ากล้อง)** กับช็อตสำคัญเสมอ เพื่อหักล้างความคลาดเคลื่อนที่เป็นระบบ
- ตั้ง **แบ็กไซต์ (Backsight)** ที่มั่นคงและทวนสอบทิศทางทุกครั้งก่อนเริ่มงาน
สรุป: กล้องวัดมุม (Theodolite) เหมาะกับงานควบคุมทิศแนวมุม ในงานก่อสร้างและสำรวจที่ยังไม่ต้องวัดระยะ/พิกัดดิจิทัล จุดเด่นคือความแม่นยำของมุม ความเร็ว และต้นทุนคุ้มค่า เมื่อใดที่งานต้องการระยะทาง พิกัด หรือระดับละเอียด ควรยกระดับไปใช้ Total Station, กล้องระดับ หรือ GNSS ตามความเหมาะสม
ยินดีให้คำปรึกษาแนะนำ กล้องระดับ กล้องวัดมุม กล้องประมวลผลรวม และบริการหลังการขาย : บริษัท พี นัมเบอร์วัน อินสตรูเม้นท์ จำกัด
