กล้องวัดมุม (Theodolite) เหมาะสำหรับงานประเภทใดบ้าง

กล้องวัดมุม (Theodolite) เหมาะสำหรับงานประเภทใดบ้าง

กล้องวัดมุม (Theodolite) คือเครื่องมือสำรวจที่ได้รับการออกแบบมาเพื่อการวัด มุมราบ (Horizontal Angle) และ มุมดิ่ง (Vertical Angle) อย่างแม่นยำสูง โดดเด่นด้วยความทนทาน ใช้งานง่าย และมีต้นทุนการดูแลรักษาต่ำ กล้องวัดมุมจึงเหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับงานที่ต้องการ ควบคุมทิศทาง แนว หรือมุม โดยที่ความต้องการในการวัดระยะทางด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ (EDM) ยังไม่สูงเท่าการใช้งาน Total Station

1. งานก่อสร้างและการวางผังควบคุม (Setting-out and Control)

กล้องวัดมุมเป็นเครื่องมือหลักในการถ่ายทอดแนวและมุมจากแบบสู่พื้นที่จริง ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญในงานก่อสร้าง:

• การวางผังและกำหนดแนว: ใช้ในการกำหนดแนวหลัก แนวอาคาร แนวรั้ว โดยการตั้งมุม $90^\circ$ (วางฉาก) และหมุนมุมเฉพาะค่าตามที่ระบุในแบบ
• การควบคุมโครงสร้าง: ใช้ดึงแนวและควบคุมทิศทางของแกนเสา โครงเหล็ก หรือโครงหลังคาในแนวราบ รวมถึงการตรวจสอบความตั้งฉากเบื้องต้นขององค์ประกอบโครงสร้าง
• งานสาธารณูปโภค: ใช้ในการวางแนวศูนย์กลางและแนวแตกแขนงของถนนหรือท่อระบายน้ำ โดยอาศัยการกำหนด มุมเบี่ยง (Deflection Angle)

2. งานตรวจสอบแนว (Alignment and Squareness Check)

กล้องวัดมุมมีความรวดเร็วและแม่นยำในการตรวจสอบความตรงและความตั้งฉากของวัตถุที่มีแนวยาว:

• ตรวจสอบความตั้งฉาก: ใช้ในการเช็กความตรงและความตั้งฉาก (Squareness) ของผนัง ขอบคาน หรือหน้าฐานเครื่องจักร ก่อนการติดตั้งหรือเทคอนกรีต
• ควบคุมแนวยาว: เหมาะสำหรับการตรวจสอบแนวศูนย์กลางของรางรถไฟ แนวท่อส่งน้ำ หรือสายพานลำเลียง โดยอาศัยมุมราบที่ถูกอ้างอิงไว้อย่างมั่นคง

3. งานสำรวจและรังวัดเบื้องต้น

สำหรับงานสำรวจที่ไม่ต้องการพิกัด $X-Y-Z$ หรือการวัดระยะที่ละเอียดซับซ้อน กล้องวัดมุมเป็นทางเลือกที่คุ้มค่า:

• การเดินโครงข่ายมุม (Angle-only Traverse): เหมาะสำหรับงานสำรวจแบบคร่าว ๆ หรือการสร้างโครงข่ายควบคุมที่เน้นความแม่นยำของมุมเป็นหลัก
• กำหนดทิศอ้างอิง: ใช้สำหรับการตั้งค่า แบ็กไซต์ (Backsight) และ ฟอร์ไซต์ (Foresight) เพื่อสร้างทิศทางเริ่มต้นที่แม่นยำสำหรับงานรังวัดต่อเนื่อง

4. สรุปประเภทงานที่เหมาะสมที่สุด (Quick Reference)

5. ข้อควรพิจารณาในการเลือกใช้เครื่องมืออื่นแทน

ผู้ปฏิบัติงานควรพิจารณาเปลี่ยนไปใช้เครื่องมืออื่น หากงานมีความต้องการเฉพาะทางดังต่อไปนี้:

• **ต้องวัดระยะ/พิกัด X-Y-Z และบันทึกดิจิทัล:** ควรใช้ **Total Station**
• **ต้องควบคุมค่าระดับ (RL) / ความลาดเอียง:** ควรใช้ **กล้องระดับ (Automatic/Digital Level)**
• **ต้องการรังวัดพิกัดระยะไกลในพื้นที่กว้าง:** ควรใช้ **GNSS RTK**

สรุป: กล้องวัดมุม (Theodolite) เหมาะกับงานควบคุมทิศแนวมุม ในงานก่อสร้างและสำรวจที่ยังไม่ต้องวัดระยะ/พิกัดดิจิทัล จุดเด่นคือความแม่นยำของมุม ความเร็ว และต้นทุนคุ้มค่า เมื่อใดที่งานต้องการระยะทาง พิกัด หรือระดับละเอียด ควรยกระดับไปใช้ Total Station, กล้องระดับ หรือ GNSS ตามความเหมาะสม